صنعت ساختمان
ساختمان،بنایی ست که به قصد اسکان، سرپناه یا کار ساخته میشود و فضا را به دو قسمت داخلی و خارجی تقسیم میکند.
تا پیش از انقلاب صنعتی، این صنعت در کنار دیگر صنایع به شکل سنتی اجرا میشد و با انقلابهای صنعتی و نتیجه آن پیشرفت تکنولوژی صنعت ساختمان سازی نیز دچار تحولات گستردهای شد.
تاریخچه
-
اهلی کردن، انقلاب کشاورزی و یکجا نشینی
انسانهای اولیه پیش از سکونت در کنار رودها، به اهمیت زندگی گروهی پی برده بودند که برای بقا در این کره خاکی باید با همنوعان خود معاشرت کنند؛ تجربهی زندگی قبیلهای و عشایری که یکی از علل اصلی شکلگیری آن شکارکردن بود.
اما انسان از آن زمان که با کشاورزی آشنا شد و توانست حیوانات و گیاهان را اهلی کند با کوچ به سمت رودها و سرزمینهای حاصلخیز نخستین سکونتگاهها و ساختمانها را بنا کرد.
- شکلگیری روستاها و شهرها
انقلاب کشاورزی، درنتیجه آن یکجا نشینی موجب شد تا اولین روستاها و شهرها بر کره زمین شکل بگیرند؛ بنابراین اولین تمدنهای بشری در کنار رودها شکل گرفت و بشر به ساخت سرپناه برای خود و حیوانات روی آورد.
در واقع میتوانیم انقلاب کشاورزی را منشا یکجا نشینی و در نتیجهی آن شکل گیری صنعت ساختمان بدانیم.
- انقلاب صنعتی
تا پیش از انقلاب صنعتی، صنعت ساختمان سازی نیز مانند دیگر صنایع به شکلهای سنتی در حال انجام بود.
اما در سال 1769 با اختراع ماشین بخار توسط جیمز وات در انگلستان خورشید انقلاب صنعتی و تکنولوژی مدرن ظهور کرد.
انسان از نیروی بخار به عنوان محرکه توان و قدرت بی اندازه برای توسعه صنایع استفاده کرد و تولیدات کوچک و کارگاهی به سرعت تبدیل به تولید انبوه در کارخانجات شدند و بدین ترتیب وسایل حمل و نقل مانند کشتی سازی و راه آهن به وجود آمد و بعد صنایع مربوط به ساختمان نیز پیشرفت کرد مثل صنعت شیشه سازی در نیمه دوم قرن 18. یا اختراع آسانسور و…
و یکی از مهمترین تبعات انقلاب صنعتی رشد سریع شهرنشینی بود. - ابزارآلات پیشرفته و صنعت ساختمان سازی
با انقلاب صنعتی ابزار و تجهیزات پیشرفته به کمک معماران آمدند و صنعت ساختمان سازی را دگرگون کردند، ساختمانهایی که ساختشان پیش از این، چند دهه و گاها چند صد سال زمان میبرد حالا در کمتر از ده سال بنا میشدند.
این مسئله موجب شد تا در این صنعت همانند دیگر صنایع شاهد یک جهش باشیم.
در ادامه با انواع ساختمانها را بر اساس اهمیت و کاربرد طبق دسته بندی در آییننامههای ساختمانی آشنا میشویم:
ساختمانهای با اهمیت خیلی زیاد
- مراکز آتش نشانی،
- بیمارستانها،
- مخابرات،
- نیروگاهها،
- برجهای مراقبت،
- تاسیسات آب رسانی،
- مراکز کمک رسانی،
- رادیو و تلویزیون،
- تاسیسات انتظامی
- و …
از این دست ساختمانها هستند.
ساختمانهای با اهمیت زیاد
این دسته از ساختمانها به سه دستهی مختلف تقسیم میشوند:
الف) ساختمانهایی که خرابی ناشی از آن موجب تلفات جانی و مالی بسیاری میشود مثل فروشگاههای بزرگ، مدارس، سینماها و… .
ب) ساختمانهایی که باعث از دست رفتن ثروت ملی میشوند مانند مراکز نگهداری اسناد و مدارک ملی، موزهها و… .
پ) ساختمانهایی که موجب آتش سوزی و آلودگی محیط زیست میشوند مثل مراکز سوخت رسانی، پالایشگاهها و… .
ساختمانهای با اهمیت متوسط
این دسته شامل همه ساختمانهای مشمول آیین نامه، به جز ساختمانهای اعلام شده در سه گروه دیگر است؛
مانند:
- هتلها،
- پارکینگهای چند طبقه،
- کارگاهها،
- ساختمانهای صنعتی،
- ساختمانهای مسکونی
- اداری
- و تجاری
- و…
ساختمانهای با اهمیت کم
این گروه از ساختمانها نیز شامل دو دسته میشوند:
دسته اول مربوط به ساختمانهایی است که خسارت نسبتا کمی از خرابی آنها ایجاد میشود و احتمال بروز تلفات انسانی در آن کم است مثل سالنهای نگهداری دام و انبارهای کشاورزی.
دسته دوم هم ساختمانهای موقتی هستند که بهره برداری از آنها کمتر از دو سال است.
ارتباط با محیط اطراف
صنعت ساختمان یکی از مهمترین صنایع تاریخ بشریت است که تاثیر بسیار مهمی بر محیط دارد،
یک ساختمان همواره با محیط اطراف خود در تعامل است و همانقدر که از فرهنگ، آداب، سنن و … یک جامعه تاثیر میگیرد بر آن نیز تاثیر میگذارد.
از این رو با مراجعه به متتخصان این حوزه میتوانیم از اتفاقات ناگوار شهری و منطقهای جلوگیری کنیم.
پایان/
حادی موسوی (عضو تیم تحریریه مجله اکسون)