دکوراسیون داخلی و روانشناسی رنگ‌ها

پیش از پرداختن به واژه رنگ، بیایید به مفهوم بی‌رنگی بیاندیشیم. آیا می‌توان دنیای اطراف را بی رنگ تصور کرد؟ اصلا بی رنگ بودن به چه معناست؟ با عمیق شدن به این پرسش‌ها می‌توانیم تصور کنیم که دنیای عاری از رنگ‌ها حتا در تصوراتمان هم جایی ندارد. چون اساسا بی‌رنگی غیر قابل تصور است.
حال می‌خواهم توجهتان را به این عبارات جلب کنم: رنگ‌های شاد، رنگ‌های ملایم، رنگ‌های غمگین، رنگ‌های روح‌افزا و… عبارات دیگری از این دست نشان دهنده ارتباط عمیق آدمی با دنیای رنگ‌هاست.  بنابراین هر رنگ رنک می‌تواند غیر از تاثیرات فیزیکی و بصری خاص تاثیرات روحی و روانی هم بر انسان داشته باشد.

رنگ

با مراجعه به فرهنگ واژگان دهخدا، ذیل واژه رنگ چنین می‌خوانیم که رنگ عبارت است از:  [ رَ ] (اِ) لون . (برهان قاطع). اثر نور که بر ظاهر اجسام نمایشهای مختلف می دهد، به عربی لون گویند. (فرهنگ نظام ). لون یعنی اثر مخصوصی که در چشم از انعکاس اشعه ٔ نور در روی اجسام پدید آید. (ناظم الاطباء). آرنگ . گون . گونه . (برهان قاطع). صِبْغ.
حال دقیق‌تر به این کلمه نگاه کنیم: رنگ درک ما از امواج با طول موج های مختلف است و پدیده ای ذهنی به حساب می آید در واقع این تعریف تاثیر ما از طول موج های مختلفی است که رنگ را می سازد. یک فیزیکدان رنگ را اینگونه تعبیر می‌کند: ((رنگ نوری است دارای طول موج معین و قابل ضبط)) اما یک فیزیولوژیست رنگ را تنها تاثیر نور بر بعضی سلولها و تحریک اعضا می‌داند. برخی فلاسفه رنگ را چیزی بیش از یک تصویر ذهنی نمی دانند. در کنار این تعاریف یک هنرمند نقاش زندگی را در رنگ‌ها می‌بیند و با رنگ احساس می کند. اما روانشناسی که به رابطه ذهن و رنگ توجه خاص داشته باشد، آن را ذاتی و غیر قابل تفکیک از روان می داند در واقع آن‌ها معتقدند که می‌توان افکار و درون آدمی را به وسیله رنگ‌ها سنجید و ارزیابی کرد.

رنگ و دکوراسیون داخلی

ما زندگی خود را در مکان‌های متفاوتی سپری می‌کنیم؛ منزل، اداره، فروشگاه‌های مختلف، باشگاه‌های ورزشی و… هرکدام دارای دکوراسیون ویژه‌ای هستند، به گونه ای که معمولاً ما از نوع دکوراسیون می‌توانیم تشخیص دهیم که در چگونه مکانی قرار داریم. رنگ‌ها عنصر ویژه‌ی دکوراسیون هستند که آن‌ها را از هم متمایز می‌کنند. وقتی که درباره‌ی دکوراسیون داخلی مکانی قرار است تصمیم‌گیری کنیم، اول از همه صحبت از رنگ به میان می‌آید و اینکه قرار است تجهیزات دکوراسیون مورد نظر بر مبنای چه رنگ یا رنگ‌هایی انتخاب شوند. رنگ‌ها در دکوراسیون داخلی به صورت تصادفی انتخاب نمی‌شود؛ بلکه ما همواره با توجه به ویژگی‌های مکانی دست به انتخاب می‌زنیم. اما این ویژگی‌های مکانی چه هستند و در هنگام انتخاب رنگ‌ها باید چه معیارهایی را در نظر بگیریم؟

تاثیرات رنگ بر محیط

رنگ‌ها علاوه بر زیبایی ظاهری می‌توانند در تنظیم نور خانه نیز مؤثر واقع شوند. اگر از رنگ‌های تیره استفاده کنیم، محیط داخلی تیره‌تر به نظر می‌رسد؛ این در حالی است که رنگ‌های روشن باعث افزایش روشنایی می‌شوند. یکی از دلایل این امر موضوع «بازتاب» است. رنگ‌های تیره نور را به خود جذب می‌کنند اما رنگ‌های روشن قادر هستند نور را انعکاس دهند و سبب بازتاب آن شوند. نور بازتاب شده در دکوراسیون داخلی جریان دارد و پرتوهای بیشتری از آن به چشم‌های ما می‌رسد، به همین خاطر محیطی با رنگ‌های روشن، از محیطی با رنگ‌های تیره روشن‌تر به نظر می‌رسد.
همچنین رنگ‌ها می‌توانند بر احساسات ما تأثیر بگذارند. احساسات مختلفی مانند هیجان، شور و شادی، آرامش، غم و… همگی توسط رنگ‌ها در ما برانگیخته می‌شوند. یک نمود این واقعیت، شیوه‌ی لباس پوشیدن ما در مجالس مختلف است. در مراسم‌هایی که با غصه همراه هستند، معمولاً لباس‌های تیره رنگ و در مراسم‌های شاد مانند عروسی و جشن تولد لباس‌هایی با رنگ روشن می‌پوشیم تا احساسات خود را از این طریق نشان دهیم. بنابراین شناخت رنگ‌ها و استفاده‌ی به جا از آن‌ها یک هنر است و با بکارگیری درست تئوری رنگ‌ها در دکوراسیون داخلی می‌توان آن را به گونه‌ای طراحی کرد که بر احساسات افراد تأثیرات مطلوب گذاشت و حتی این احساسات را مدیریت کرد.

یک انتخاب عاقلانه!

حقیقت آن است که تمام رنگ‌ها زیبا هستند، و همه چیز بستگی به این دارد که کدام رنگ کجا قرار بگیرد و هرکدام در جای خود می‌توانند بهترین انتخاب باشند. یک نکته‌ی مهم در انتخاب رنگ‌ها در دکوراسیون داخلی آن است که صرفاً بر اساس زیبایی انتخاب نکنید.
شاید در نگاه اول برخی از رنگ‌ها زیبا برسند، اما در نظر داشته باشید که قرار است مدت‌ها با رنگی که انتخاب خواهید کرد، زندگی کنید و باید اثراتی که این رنگ‌ها بر روحیه‌ی شما می‌گذارند، اثرات نامطلوبی نباشد. بنابراین قبل از انتخاب هر رنگ به این فکر کنید که قرار است چه اثراتی را از رنگ‌ها دریافت کنید؟
“اگر روحیات هیجانی و ماجراجویانه دارید، ممکن است رنگ‌های تند برایتان مناسب باشند. اما اگر فردی با روحیات آرام هستید، باید رنگ‌های ملایم را انتخاب کنید.”
یک عامل مهم دیگر در انتخاب رنگ‌ها توجه به تناسب رنگ‌ها در دکوراسیون داخلی است. پرده‌ها، سرامیک‌ها، دیوارها، مبلمان، میز و صندلی و سایر وسیله‌ها باید با هم تناسب رنگ داشته باشند. بنابراین قبل از آن که یک رنگ معین را انتخاب کنید، به چیزهایی که رنگ آن‌ها از قبل تعیین شده و در محیط مربوطه وجود دارند دقت کنید. برای مثال ممکن است در یک آپارتمان که تازه خریداری کرده‌اید، هیچ رنگی وجود نداشته باشد، اما رنگ سرامیک‌ها قرمز باشد؛ بنابراین در تصمیم‌گیری‌تان به ناچار باید رنگ قرمز و رنگ‌هایی را که با آن تناسب دارند، در نظر بگیرید، مگر اینکه قصد تعویض سرامیک‌ها را داشته باشید!

تناسب رنگ‌ها در دکوراسیون داخلی به چه معنی است؟

برای توضیح دادن مفهوم تناسب رنگ‌ها باید موضوعی به نام چرخه‌ی رنگ را توضیح دهیم. چرخه‌ی رنگ یک نمودار به هم پیوسته از رنگ‌هاست که در آن رنگ‌ها بر اساس یک رابطه‌ی منطقی ـ دیداری در کنار هم قرار گرفته‌اند. به طور کلی رنگ‌ها به دو دسته تقسیم می‌شوند:

– رنگ‌های اصلی یا اولیه
– رنگ‌های فرعی یا ثانویه

رنگ‌های فرعی از ترکیب رنگ‌های اصلی به وجود می‌آیند. اما رنگ‌های اصلی خود به صورت مستقل وجود دارند. رنگ‌های اصلی شامل رنگ‌های قرمز، زرد و آبی هستند که خود از هیچ رنگی به وجود نیامده‌اند، اما از ترکیب آن‌ها تمام رنگ‌های دیگر ایجاد می‌شوند. سبز، بنفش و نارنجی رنگ‌هایی هستند که از ترکیب رنگ‌های اصلی به وجود آمده و در چرخه‌ی رنگ در بین رنگ‌های اصلی قرار می‌گیرند. از ترکیب تمام این رنگ‌ها می‌توان میلیون‌ها رنگ دیگر ایجاد کرد که البته بیشتر در دنیای دیجیتال تمایز دقیق بین آن‌ها امکان‌پذیر است.
این رنگ‌ها در چرخه‌ی رنگ بر اساس هارمونی که تشکیل می‌دهند، در کنار هم قرار می‌گیرند؛ در یک چرخه‌ی رنگ اصلی دوازده رنگ وجود دارد که می‌توان آن را به چهار دسته‌ی سه رنگی تقسیم کرد. به هر دسته‌ی سه رنگی که در کنار هم قرار می‌گیرند، رنگ‌های همجوار یا پیوسته گفته می‌شود. وقتی از تناسب رنگ صحبت می‌کنیم در واقع درباره‌ی ترکیب پیوسته‌ای از رنگ‌های همجوار حرف می‌زنیم که رنگ‌های نزدیک به هم دارند. نزدیکی رنگ‌ها در دکوراسیون داخلی از نظر اجزای مختلف آنها همان اصطلاح سِت کردن است که در حقیقت به معنای متناسب بودن رنگ‌های مورد استفاده در اجزای مختلف دکوراسیون داخلی با یکدیگر است.

تاثیر رنگ های مختلف بر روحیه انسان

رنگ‌ها برحسب احساساتی که منتقل می‌کنند به دو دسته‌ی کلی گرم و سرد تقسیم می‌شوند. رنگ‌های گرم احساس گرمی و هیجان را به انسان انتقال داده و رنگ‌های سرد احساس خونسردی و آرامش را در ما القا می‌کنند. نیمه‌ی قرمز رنگ چرخه‌ی رنگ را رنگ‌های گرم و نیمه‌ی آبی رنگ آن را رنگ‌های سرد تشکیل می‌دهند.

ـ  قرمز:

قرمز سرشار از انرژی است که هرچه شدت آن بیشتر باشد، این انرژی بیشتر خواهد بود. به همین سبب می‌تواند به میزان زیادی موجب ترشح آدرنالین در انسان شود. این رنگ برای اتاق نشیمن یا محل ناهارخوری پیشنهاد می‌شود؛ زیرا می‌تواند افراد را به مکالمه با یکدیگر ترغیب کند. همچنین استفاده از این رنگ در محل‌های ورودی می‌تواند احساس اولیه‌ی خوبی را به دیگران منتقل کند. از آنجایی که رنگ قرمز باعث افزایش فشار خون، سرعت تنفس و ضربان قلب می‌شود، استفاده از آن در اتاق خواب بسیار مناسب است.

ـ زرد:

رنگ زرد یک رنگ نشاط‌آور محسوب می‌شود؛ این رنگ که هم‌رنگ پرتوهای طلایی خورشید بوده و پر از انرژی است، برای آشپزخانه، محل ناهارخوری و حمام‌ها مناسب است. در سالن‌ها و فضاهای کوچک رنگ زرد می‌تواند در القای احساسات مثبت مؤثر واقع شود. این رنگ اگرچه یک رنگ شاد محسوب می‌شود، اما برای استفاده به عنوان رنگ اصلی دکوراسیون داخلی پیشنهاد نمی شود. به نظر می‌رسد افرادی که بیشتر در مکان‌های زرد رنگ هستند، در بلندمدت بیشتر در معرض آسیب قرار دارند. همچنین کودکان در اتاق‌های زرد بیشتر گریه می‌کنند؛ زیرا این رنگ گاهی احساساتی مانند خشم و ناامیدی را نیز در انسان به وجود می‌آورد. معمولا از رنگ زرد برای تحریک اعصاب استفاده می‌شود.

ـ آبی:

این رنگ به رنگ آرامش معروف است و از آنجایی که این رنگ آسمانی می‌تواند به انسان آرامش بدهد، اغلب برای اتاق خواب و حمام توصیه می‌شود. آبی میزان فشار خون و ضربان قلب را کاهش داده و نفس کشیدن را آهسته‌تر می‌کند. به همین خاطر استفاده از آن به عنوان رنگ اصلی گاه ممکن است موجب سکون و احساسات ناخوشایند شود. اگر قصد دارید از آبی به عنوان رنگ اصلی دکوراسیون داخلی استفاده کنید، بهتر است احساس سردی آن را با انتخاب رنگ‌های گرم برای سایر اجزای دکوراسیون مانند مبلمان یا پرده‌ها جبران کنید. آبی فیروزه‌ای برای محل‌هایی مانند سالن‌های اصلی منزل که جمعیت در آن زیاد است و یا آشپرخانه‌های بزرگ پیشنهاد می‌شود. اما بهتر است از آبی تیره زیاد استفاده نکنید؛ زیرا این رنگ موجب غم و اندوه می‌شود و استفاده از آن به عنوان رنگ اصلی در میان دیگر رنگ‌ها در دکوراسیون داخلی می‌تواند اثرات نامطلوبی بر روحیه‌ی افراد داشته باشد.

ـ سبز:

سبز تقریباً برای همه‌ی مکان‌ها، یک رنگ مناسب به نظر می‌رسد. استفاده از رنگ سبز به عنوان رنگ اصلی دکوراسیون داخلی موجب آرامش می‌شود و استفاده از آن در آشپزخانه، به آن طراوات و شادابی می‌بخشد. روانشناسان رنگ سبز را موجب استراحت روح انسان می‌دانند. رنگ سبز همچنین به قدرت باروری کمک می‌کند، از این رو برای اتاق خواب یک رنگ ایده‌آل است.

ـ بنفش:

بنفش هم یک رنگ سرد و هم یک رنگ گرم محسوب می‌شود و ترکیبی از خواص رنگ‌های سرد و گرم را داراست. رنگ بنفش تیره یک رنگ لوکس و چشم‌گیر برای دکوراسیون داخلی است و آن را خلاق نشان می‌دهد. بنفش روشن برای اتاق خواب نیز مناسب است؛ این رنگ همان تأثیرات مثبت رنگ آبی را دارد اما ویژگی‌های منفی مانند ایجاد احساس خستگی را ندارد.

ـ نارنجی:

این رنگ سبب ایجاد احساس شور و شوق و هیجان می‌شود و یک رنگ پر انرژی به حساب می‌آید. به همین خاطر رنگ خوبی برای اتاق خواب یا اتاق نشیمن نیست اما برای دکوراسیون داخلی مکان‌های ورزشی مانند باشگاه‌ها گزینه‌ی مناسبی است.

ـ بژ:

رنگ بژ در واقع نوعی قهوه‌ای مایل به زرد است که با خاکستری تعدیل شده است. این رنگ نمودی روشن دارد و معمولاً با انواع سبک‌های سنتی و مدرن دکوراسیون داخلی همخوانی دارد. بژ در بین رنگ‌های دکوراسیون داخلی یک رنگ خاص محسوب شده و طرفداران زیادی دارد. استفاده از این رنگ برای مبلمان و پرده‌ها بسیار رایج است.

کاربرد رنگ ها در طراحی داخلی

روان شناسی رنگ ها می تواند فاکتور مهمی هم در فضای داخلی و هم در فضای خارجی خانه ها به شمار رود. به عنوان مثال اگر قصد فروش خانه خود را دارید یکی از بهترین کارهایی که می توانید برای جذب مشتری بیشتری انجام دهید رنگ کردن است. رنگ سفید یکی از گزینه هایی است که با انتخاب آن می توانید امید بیشتری به سریع تر فروش رفتن خانه خود داشته باشید.

ابتدا اجازه دهید در مورد فضای خارجی بحث کنیم. اصلاً مهم نیست که شما تا چه اندازه عاشق رنگ نارنجی یا بنفش هستید، اما به هیچ وجه برای رنگ کردن نمای خارجی خانه خود از آنها استفاده نکنید. در زمان فروش هم باید ببینید که خریدار از چه رنگی خوشش می آید.
همچنین رنگ نمای خانه های اطراف نیز مهم هستند و رنگ خانه شما باید حتماً با آنها هماهنگی داشته باشد.
خانه ای که نمای آن رنگ نامتعارفی داشته باشد می تواند زیبایی کل خانه های محله را بگیرد. در این قسمت چند پیشنهاد برای رنگ نما ارائه می شود: سفید استخوانی، آبی، کرم، بژ، سبز، زرد.

در انتخاب رنگ در و پنجره نیز باید دقت کنید. اگر آنقدر بودجه ندارید که کل خانه را رنگ کنید، بهتر است فقط درها و پنجره ها را رنگ کنید.
در این میان درب ورودی از سایر بخش ها مهم تر است. رنگ آن را از میان خانواده رنگ های گرم انتخاب کنید که هر کس وارد خانه می شود با دیدن درب ورودی خوش آمد گرمی را احساس کند. آجری، قهوه ای سوخته و آبی و سبز پر رنگ جزء بهترین گزینه ها محسوب می شوند.

در فضای داخلی هم همین مطالب صدق می کنند. رنگ های روشن و خنثی اتاق را روشن تر و بزرگ تر جلوه می دهند و مثل همیشه سفید جزء اولین گزینه هاست.
مشاهده رنگ های مختلف در خانه و تأثیر آنها بر روی حالات فردی پیش از انتخاب رنگ برای فضای داخلی خانه حتماً به مبحث روان شناسی رنگ ها توجه داشته باشید.
با این کار هم حالت های روانی ساکنین خانه تعدیل می گردد و هم هر کس وارد خانه شما می شود احساس صمیمیت بالاتری را از جانب شما دریافت می کند.

کدام رنگ کجا استفاده شود؟

قرمز:

مشاهده قرمز فشار خون و ضربان قلب را بالا می برد. در عین حال اشتها را نیز زیاد می کند. اگر دقت کرده باشید می بینید که در بسیاری از رستورانها از این رنگ استفاده می کنند. بنا براین بهترین گزینه برای رنگ کردن اتاق غذاخوری است.
توجه: مراقب ترکیب رنگی قرمز و سایه روشن های آن باشید. قرمز کمرنگ معمولاً واکنش ها منفی را در افراد ایجاد می کند، و تابلوهای اخطار هم این رنگی هستند. پس سعی کنید تا جایی که می توانید از قرمز پر رنگ استفاده کنید.

نارنجی:

خصوصیاتی شبیه قرمز دارد اما در عین حال حس گرما و صمیمت ایجاد می کند. می توانید در اتاق نشیمن و جایی که افراد خانواده دور هم جمع می شوند از آن استفاده کنید.

زرد:

آفتابی و روشن و می تواند در اتاق های خانوادگی مورد استفاده قرار بگیرد. همچنین برای پر نور جلوه دادن فضاهای کم نور مثل راهرو و کوریدور نیز مناسب است.

آبی:

رنگ آرامبخش، تسکین دهنده، ریلکس کننده. به همین دلیل پزشکان سعی می کنند در مطب خود از این رنگ بیشتر استفاده کنند. بهتر است در اتاق خواب و سرویس بهداشتی، حمام و دستشویی مورد استفاده قرار بگیرد. از آنجایی که جلوی اشتها را می گیرد، برای اتاق غذاخوری مناسب نیست.

سبز:

رنگ چند منظوره: هم می تواند گرما و حرارت ایجاد کند هم آرامش و خوشی. سبز همان احساسات آبی را در بر دارد با این تفاوت که قدری گرم تر و انعطاف پذیرتر است. باز هم اگر دقت کرده باشید می بینید که در اتاق عمل از این رنگ استفاده می کنند. سبز کمرنگ برای اتاق خواب و نشیمن مناسب است و ترکیب های پر رنگ تر برای آشپزخانه و غذاخوری خوب است. این رنگ در ارتباط با غذا و سلامتی هم هست.

بنفش:

کسانی که طرفدار این رنگ هستند می توانند از آن در اتاق مطالعه و غذا خوری استفاده کنند. والدین می توانند فضای بازی بچه هایی که این رنگ را دوست دارند استفاده کنند.

پایان/

 

منابع: + +